Wist je dat de oude Grieken zandfilters gebruikten om hun badhuiszwembaden schoon te maken? Zo oud is de zandfiltertechnologie, maar laat dat geen nadeel zijn. Enkele van de grootste uitvindingen die eeuwen geleden zijn bedacht, worden tot op de dag van vandaag gebruikt. Als je een nieuwe zwembadeigenaar bent of als je het filtersysteem wil vervangen, heb je misschien vragen als:

“Wat is een zandfilter? Hoe werkt een zandfilter? Is een zandfilter beter dan een patroonsysteem? Hoeveel kost een zandfilter?” Als je een of meer van deze vragen in je hoofd hebt, staan wij voor je klaar.

In dit artikel zullen we zandfilters in detail onderzoeken om je te helpen beslissen of dit de juiste keuze is voor jouw zwembad. Tegen het einde zou je een beter idee moeten hebben of een zandfilter een goede optie is, hoeveel het zou kunnen kosten, hoe je het moet onderhouden, en hoe het zich verhoudt tot andere soorten filters.

Zwembadzandfilters

Wat is een zandfilter?

Een zandfilter is in wezen een tank vol zand die is aangesloten op het filternetwerk van je zwembad. Terwijl het zwembadwater door de zandtank stroomt, vangt het zand vuil en deeltjes op en voorkomt dat ze terugkeren naar het zwembad. Dit resulteert in schoner, helderder water.

De behuizing van de zandfilter is meestal gemaakt van roestvrij staal of plastic en is duurzaam genoeg om de hoge druk te weerstaan die nodig is om het filtersysteem te laten werken.

Hoe werkt een zandfilter?

Zandfilters werken door het water onder hoge druk van de bovenkant van de tank door het zand naar de bodem van de tank te verplaatsen. Terwijl het water naar beneden druppelt, vangen de scherpe randen van de zandkorrels deeltjes zoals vuil, puin en lichaamsafvalstoffen. Kleine deeltjes worden uit het water verwijderd terwijl het door de filter loopt, totdat het zand te dicht wordt en moet worden gereinigd, oftewel teruggespoeld.

Een zandfilter terugspoelen

Om het zand te reinigen, moet het zandfilter worden teruggespoeld (handmatig of automatisch). Door een zandfilter terug te spoelen, keer je de waterstroom door het zand om, beginnend vanaf de zijkanten aan de onderkant en zich omhoog werkend naar boven, terwijl het vuil en deeltjes verzamelt.

Zodra het zich een weg baant naar de bovenkant van het filter, wordt het naar het afval gestuurd (wat betekent dat het zal worden weggegooid en niet zal terugkeren naar het zwembad). Het terugspoelen kan binnen enkele minuten worden voltooid en is geen arbeids- of tijdrovend proces.

Nadat de terugspoelcyclus is voltooid en het systeem is gespoeld, kan het schone zand het proces van het filteren van het zwembadwater opnieuw starten.

Anatomie van een zandfilter

Als je precies wil weten hoe een zandfilter water door het systeem beweegt, lees dan verder, want we gaan uitleggen hoe de verschillende onderdelen van het filter in het spel komen. Als je liever meer informatie over prijzen en onderhoud wil, kun je dit gedeelte overslaan.

Zwembadwater komt via de bovenkant in de tank binnen en begint vanaf daar te filteren. Dit betekent dat als het water weer uit een pijp aan de zijkant van de tank komt, het naar boven moet worden gepompt om de filtratiecyclus te starten.

Je kunt het zien als een fontein. Het water kan vanuit elke richting in een fontein komen, maar wat er ook gebeurt, het water moet vanaf de bovenste laag naar beneden druppelen.

Eenmaal boven in de zandfiltertank gaat het zwembadwater door een verdeler om ervoor te zorgen dat het gelijkmatig over het zandbed wordt verdeeld.

Het zwembadwater spoelt vervolgens door het zand en laat onzuiverheden achter voordat het bij de zijkanten op de bodem van de tank aankomt. De zijopeningen zijn net groot genoeg om het water door te laten, maar te klein om zand er doorheen te persen en in het zwembad terecht te komen.

Tijdens het terugspoelproces komt het water aan de onderkant uit de zijwanden en gaat het omhoog door het zand en door de verdelers aan de bovenkant om te worden afgevoerd. De configuratie en onderdelen van een zandfilter verschillen overigens per model.

Hoeveel kost een zand/glasfilter?

Een nieuwe zandfilter kost gemiddeld tussen de €240 en €800 kosten. Prijzen voor professionele zwembadzandfilters variëren van ongeveer €360 tot meer dan €960, afhankelijk van de grootte.

Kosten van het zand of glas

Zand voor een zandfilter kost ongeveer €20 per zak van 20 kilo, en de filter kan 40 tot 250 kilo nodig hebben, afhankelijk van de grootte en het model. Meer dan waarschijnlijk heb je ongeveer 160 kilo zand nodig voor een ingebouwd zwembadfilter van gemiddelde grootte. Tegenwoordig wordt steeds vaker glas gebruikt omdat de levensduur van glas langer is dan dat van zand. De prijzen en werking zijn om en nabij gelijk.

Onderhoud zandfilter

Zandfilters zijn relatief eenvoudig te onderhouden, maar vereisen nog wel wat hands-on werk. Laten we eens kijken wat dat betekend.

Zandfilter reinigen

Standaard wordt het zand gereinigd wanneer je de zandfilter terugspoelt en spoelt. Zandfilterzand kan tot vijf jaar meegaan, maar hoogstwaarschijnlijk vervang je het om de drie jaar.

Tip: als je zand klontjes ontwikkelt, kun je je zand in een filterreiniger laten weken om ze te verwijderen.

Zandfilter zand vervangen

Voer de onderstaande stappen uit om het zand in de filter te vervangen.

Laat het water uit de tank lopen en verwijder de filterkop.
Schep het oude zand uit de tank.
Vul de tank tot de helft met water.
Voeg zandfilterzand toe volgens de instructies van de fabrikant.
Bevestig de filterkop opnieuw en spoel het water gedurende 30 seconden terug.
Zet de filtratie terug in de “filter”-modus en controleer nogmaals op lekken.

Opmerking: je moet de aanwijzingen zorgvuldig volgen bij het vervangen van het zand. Volg bij het vervangen van het zand met name de instructies van de fabrikant en draag een geschikte gezichtsbedekking bij het hanteren van filterzand.

Zorg er ook voor dat je de instructies volgt bij het bepalen hoeveel zand je aan het filter moet toevoegen en bij het uitvoeren van de terugspoel-opstartcycli.

Let op hoeveel vrije ruimte je laat bij het toevoegen van nieuw zand. Meestal moet het de helft van de diepte van het zandbed zijn, maar je kunt dit dubbel controleren door te zoeken naar markeringen op de tank of door de gebruikershandleiding te lezen.

Hoe lang gaan zandfilters mee?

De zandfilter kan tussen de 15 en 25 jaar meegaan als hij goed wordt verzorgd en onderhouden. Meestal moet je dan onderdelen zoals kleppen en pakkingen vervangen, maar waarschijnlijk hoef je niet het hele systeem gedurende die tijd, te vervangen.

Wanneer het tijd is om de zandfilter te vervangen door een nieuwe unit, zorg er dan voor dat je de juiste maat krijgt en installeer het nieuwe filter volgens de instructies van de fabrikant. Even belangrijk, zorg ervoor dat je de nieuwe zandfilter afstemt op het debiet van de zwembadpomp.

Welke maat zandfilter heb ik nodig?

De grootte van de zandfilter die je nodig hebt, is afhankelijk van de grootte van je zwembad en hoeveel liter water het bevat. De meeste ingegraven zwembaden tot 40 m3 hebben een zandfilter nodig met een diameter van ca 600 mm, terwijl zwembaden van meer dan 80 m3 een zandfilter nodig hebben met een diameter van c.a. 1000 mm.

Bij het bepalen van de juiste maat kun je een maat groter nemen, maar vermijd altijd een kleinere maat, want dat kan het systeem overbelasten. Let ook op de capaciteit van de zwembadpomp. Die moeten wel op elkaar worden afgestemd.

Welke zwembadtypes werken het beste met zand of glasfilters?

Alle ingegraven zwembaden kunnen functioneren met behulp van een zandfilter, inclusief composiet zwembaden, bouwkundige varianten, vinyl en andere prefab zwembaden zoals containerzwembaden. Eigenaren van bovengrondse zwembaden gebruiken ook vaak zandfiltersystemen.

Uiteindelijk heeft het type zwembad geen invloed op wat voor soort filtersysteem je moet hebben of hoe effectief het kan zijn, zolang de filtermaat maar is afgestemd op de grootte van het zwembad. Zorg ervoor dat je rekening houdt met het aantal uren dat je van plan bent de filter elke dag te laten werken, om zo een nauwkeurige omloopsnelheid te kunnen berekenen.

Tip: controleer de “omzetcapaciteit in liters” van het filter voordat je het koopt.

Zandfilter vs. D.E. (Diatomaceous Earth) filter

Een D.E. filter bestaat uit een set roosters bedekt met een wit poeder, bestaande uit gemalen zeeschelpen en gefossiliseerde diatomeeën (ook wel diatomeeënaarde genoemd). Deze filters kunnen vuil van 5 micron en groter opvangen.

Geplette schelpen en fossielen klinkt misschien als een rare manier om je zwembad schoon te maken, maar een D.E. filter ziet eruit als elk ander zwembadfilter en werkt op een vergelijkbare manier. Het belangrijkste verschil is hoe het precies werkt en hoe het moet worden onderhouden.

De diatomeeënaarde wordt gelaagd over een gaas om een fijn scherm te vormen. Terwijl het water door het systeem stroomt, vangt de filter deeltjes en vuil op en zorgt D.E. ervoor dat het niet terug het zwembad in gaat.

D.E. filters moeten worden teruggespoeld om vastzittend vuil en deeltjes te verwijderen voordat de normale filtratie wordt hervat. Het terugspoelen moet mogelijk meerdere keren worden herhaald. Handmatige reiniging van de roosters is ongeveer om de 90 dagen vereist.

D.E. poeder kan gevaarlijk zijn om te hanteren. Gebruik de juiste brillen en andere middelen tijdens het onderhoud aan het filtersysteem.

Zijn D.E. filters betere filters?

D.E. filters zijn duurder dan zandfilters en zijn meer werk om te onderhouden. Er moet ook voortdurend poeder aan het systeem worden toegevoegd om het filtratieproces gaande te houden. Aan de andere kant produceren ze helderder water en vangen ze veel kleinere deeltjes op dan zandfilters.

Zandfilter of patroonfilter: wat is beter?

Een patroonfilter maakt gebruik van geplooide stof die om een cilindrische kern is gewikkeld om zwembadwater te filteren en vuil op te vangen terwijl het door het systeem gaat. Patroonfilters worden gebruikt in zwembaden en spa’s, zijn compact van formaat en hoeven niet te worden teruggespoeld. Ze zijn ook gemakkelijk te onderhouden, omdat ze, afhankelijk van de grootte, slechts ongeveer om de vier tot zes weken met een slang hoeven te worden afgespoeld. Het filter moet mogelijk af en toe in een filterreinigingsoplossing worden gedrenkt, vooral als je last hebt van algen.

Naar onze persoonlijke mening zijn patroonfilters effectiever in het verwijderen van onzuiverheden en het helder houden van het zwembadwater dan zandfilters. Patroonfilters zijn ook gemakkelijk te onderhouden, vangen kleinere deeltjes op dan zandfilters, verminderen de belasting van de zwembadpomp en hoeven niet te worden teruggespoeld. Als bonus hoef je geen potentieel gevaarlijke materialen te hanteren (zand, silica, zeoliet, enz.) bij het onderhoud van de filters.

Moet je een zandfilter kopen?

Nu je een basisoverzicht hebt van wat een zandfilter is, hoe het werkt, hoeveel het kost en hoe het zich verhoudt tot andere filtertypes, is het tijd om te kijken naar de voor- en nadelen van de zandfilters.

Voor- en nadelen van zandfilters

Voordelen

Zand kan 5 jaar meegaan zonder dat het vervangen hoeft te worden, maar het zal hoogstwaarschijnlijk 3 jaar meegaan.
Vervangingszand of glas is relatief goedkoop.
Zandfilters zijn gemakkelijk te onderhouden.
Zandfilters worden veel gebruikt en zijn gemakkelijk te onderhouden.

Nadelen

De druk van een zandfilter kan gevaarlijk zijn. Volg om veiligheidsredenen altijd de gebruiksaanwijzing van de zwembadfilter.
De helderheid van het water is slechter omdat zandfilters geen deeltjes kunnen verwijderen zo klein als patroon en D.E. filters kunnen.
De zijstukken in het zandfilter kunnen breken, waardoor zand in het zwembad terechtkomt.

We hopen dat dit je heeft geholpen om te beslissen of een zandfilter een goede optie is voor je zwembad. Tot slot willen we een paar wijze woorden meedelen die van toepassing zijn op elke zwembadeigenaar: loop niet achter met de onderhoudstaken. Hoe beter je jouw zwembad en zandfilter onderhoudt, hoe beter ze eruit zullen zien en op de lange termijn zullen functioneren. De Griekse filosoof Aristoteles verwoorde dat magisch:

“We zijn wat we herhaaldelijk doen. Uitmuntendheid is dus geen handeling, maar een gewoonte.”

Hopelijk hebben we een antwoord kunnen geven op de vraag ‘Wat is een zwembadzandfilter?’ hoe werkt het en wat komt er bij kijken.